Mahkeme kararı ile alacaklının borçludan tedbir amacıyla borcun ifasından daha önce mallarına geçici olarak el konulmasıdır. Böyle bir uygulama yapılmasının sebebi alacaklının borçlunun ödeme yapmaktan kaçacağını düşünmesinden gelmektedir. İcra İflas Kanununda bu durum ‘’Borçlunun muayyen bir yerleşim yeri yoksa veya borçlu taahhütlerden kurtulmak maksadıyla mallarını kaçırmaya, gizlemeye çalışırsa veya kendisi kaçar ya da alacaklının haklarını ihlal eden bir harekette bulunursa’’ diye açıklanmıştır. İhtiyati haciz konulması için dava yolu veya icra yoluna başvurmaya gerek yoktur.
İhtiyati haciz istisnaen vadesi gelmemiş borçlarda istense bile, genel olarak vadesi gelmiş borçlarda istenmektedir. İhtiyati haciz, para borcu dışındaki borçlarda istenmez. Bahsi geçen para borcunun rehinle temin edilmemiş olması önemli bir husustur.
Alacağın cinsinin para alacağı olması gerekmektedir.
Alacağın vadesinin gelmiş olması gerekmektedir.
Rehinle teminat alınmış olmamalıdır alacak
İhtiyati haczin haklı gerekçelere dayanması gerekmektedir.
Alacak ilama dayanmadığı takdirde alacaklının ihtiyati haciz işlemi için mahkemeye teminat yatırmalıdır.
İhtiyati tedbirde ihtiyati hacizden farklı olarak para dışındaki mal, hak ve buna benzer diğer talepler için de geçerli olur. Haciz halinde para için alacaklıya güvence sağlanırken ihtiyati tedbirin amacı önleyici olmaktır. İhtiyati haciz yapılması için dava veya takip açılırken, ihtiyati tedbir ise sadece dava yolu ile yapılabilmektedir. İhtiyati haczin süresi 10 gün iken ihtiyati tedbirin süresi ihtiyati hacze nazaran daha kısa olarak 7 gündür.
İcra İflas Kanununun 258. Maddesinin 1. Fıkrasına göre borcun niteliğine göre Asliye Hukuk veya Ticaret Mahkemesinden bir dilekçe ile istenebilmektedir. Alacaklı talebini gerçekleştirirken konu üzerindeki delillerini mahkemeye sunmakla sorumludur. İcra İflas Kanununun 258. Maddesinin 2. Fıkrasına göre mahkeme tarafları dinleyip dinlememekte serbesttir. Genellikle duruşma yapılmaz, borçlu dinlenmez ve karar verilir. İcra İflas Kanununun 258. Maddesinin 3. Fıkrasına göre ihtiyati haciz talebi reddedildiği takdirde alacaklı istinafa başvurabilme hakkına sahiptir. Yapılan başvuruyu görevli Bölge Adliye Mahkemesi inceler ve ardından verdiği karar kesin hüküm olunur.
İcra İflas Kanununun 261. Maddesinin 1. Fıkrasına göre kararın verildiği tarihten itibaren 10 gün süreyle ihtiyati haciz kararının yerine getirilebilmesi için karar veren mahkemenin yargı çevresindeki icra dairesine başvurması gerekmektedir. Başvurulmadığı takdirde verilen ihtiyati haciz kararı kendiliğinden hükümsüz hale gelir.
Borçlunun kendisinin de hacizde bulunduğu ya da haciz tebligatının borçluya ulaştığı tarihten 7 gün içinde teminata karşı ya da ihtiyati haczin sebeplerine itiraz edebilir. İcra İflas Kanununun 265. Maddesinin 2. Fıkrasına göre gerçekleşen haciz sebebiyle zarara uğrayan üçüncü kişiler de 7 gün süreyle teminata veya haczin sebeplerine itirazda bulunma hakkına sahiptir.