Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın zeytinlik alanların madencilik faaliyetine açılmasına yönelik kararına tepkiler sürerken, dünya genelinde yetişen 30 tip zeytinden en önemlisi Doğu Akdeniz coğrafyasında yetişen “olea-europa” tipi zeytinin anayurdu Mudanya, Tirilye Zeytini’nin nesiller boyu aktarılan yetiştirme yöntemlerini koruma altına almak için girişimde bulundu.
Mudanya Belediyesi, zeytin yetiştiriciliğiyle ilgili geleneksel bilgi, yöntem ve uygulamaların, İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne alınması için kısa adı UNESCO olan Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu’na başvuru yaptı. Tirilye Zeytini’nin geleneksel yetiştirme yönetimi, Mudanya Belediyesi’nin girişimleriyle Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan iki başvuru dosyasından biri oldu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma Eğitim Müdürlüğü ile İl Kültür Turizm Müdürlüğü’nün hazırladığı ortak araştırma dosyası sonucu, başvurular yapıldı. UNESCO’nun kültürel mirasın çeşitliliğini göstermek ve önemi hakkında farkındalık yaratmak için belirlediği soyut kültürel miras listesine Tirilye Zeytini’nin korunması için başvurduklarını belirten Mudanya Belediye Başkanı Hayri Türkyılmaz, “Bir zeytin ülkesi Mudanya. Dağlar, vadiler zeytin yüklü. Denizden gelen poyraz rüzgarı, Mudanya’da denizin tadını doyumsuz kılıyor. Bu nedenle Tirilye’nin zeytini dünyaca ünlüdür. Antik Çağlardan 1900’lü yıllara ilerlediğimizde Hüdavendigar Vilayeti Salnamesi’ne göre Tirilye’de 19 yağhane bulunmaktaydı yılda 4 bin ton zeytin üretiliyordu. Günümüzde de zeytincilik Tirilye’nin birinci derecede gelir kaynağıdır. Dünyadaki tek sofralık zeytin türüdür. Yağ oranı yüksek, ince kabuklu ve küçük çekirdeklidir.
Çekirdeğinin diğer zeytin türlerine göre daha az pürüzlü olmasıyla da tanınır. Bir zeytinde olması gereken bütün vasıfları üzerinde taşır. Zeytin yetiştiriciliğiyle ilgili geleneksel bilgi, yöntem ve uygulamalar, sadece geçmişte kalmış kültürel ritüeller değil, aynı zamanda günümüzde de Mudanyalılar tarafından yaşatılmaya devam ediyor. Üreticilerimiz geçmişten bu yana atalarından öğrendikleri usullerle bu geleneği sürdürüyor” diye konuştu.