Bilindiği üzere BDDK tarafından, daha önce finansal istikrarın güçlendirilmesine yönelik birtakım duyurular yapılmıştı. Ancak BDDK’ya göre bazı şirketlerin, döviz borcu ya da döviz yükümlülüğü olmamasına hatta döviz pozisyon fazlası bulunmasına rağmen, TL kredi kullanarak döviz alımı gerçekleştirdikleri ve döviz pozisyonu tuttukları görülmüştür. Yani üretime, istihdama, yatırıma gitmesi gereken uygun koşullu TL ticari kredi kaynakları, gerçek bir ihtiyaç olmadığı halde bazı şirketlerce döviz alımı amacıyla kullanılmaya devam ettiği düşünülmekte.
Bu sebeple BDDK, çok daha sert bir tedbire başvurarak, 24.06.2022 tarihli ve 10250 sayılı Kurul Kararı almıştır. Bu karara göre; bazı ticari şirketlere TL cinsinden yeni bir nakdi ticari kredi kullandırılmamasına yani sınırlama yapılmasına karar vermiştir.
Hangi şirketler kredi sınırlaması kapsamında?
Karar kapsamında Kredi kullanımı sınırlamasına tabi olma durumunun belirlenmesi için aşağıdaki 3 şartın aranması gerekiyor;
1. Bağımsız denetime tabi bir şirket olması,
2. Şirketin YP nakdi varlıklarının (altın dahil, efektif döviz ile bankalardaki YP mevduatın) TL karşılığının 15 milyon TL’nin üzerinde olması,
3. Şirketin YP nakdi varlıkların TL karşılığının; aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması.
Herhangi bir şirketin bu Karar kapsamına girebilmesi yukarıdaki her 3 şartın birden aynı anda sağlanması gerekmektedir.
Bağımsız denetime tabi olma şartları nelerdir?
Sınırlamanın uygulanması için çok önemli olan şart bağımsız denetime tabi olmak gibi görünüyor, o halde bağımsız denetime tabi olma şartlarına bakalım;
Kamu Gözetim Kurumu tarafından bağımsız denetim ile ilgili olarak şirketler 4 gruba ayrılmış durumdadır. Şirketler önce hangi grupta yer aldıklarına bakmalı sonrasında o grup için belirlenen kriterli değerlendirerek bağımsız denetime tabi olup olmadıklarına karar vermelidirler.
A. Karar’a Ekli (I) Sayılı Liste Kapsamında Olan Şirketler:
Karar’a ekli (I) sayılı liste kapsamında olan şirketler bakımından herhangi bir ölçüte bağlı olmaksızın direkt bağımsız denetime tabidir. Bunlar hisseleri halka açık şirketler (SPK’ya tabi borsada işlem gören şirketler), yatırım kuruluşları, portföy yönetim şirketleri, ipotek finansmanı kuruluşları ve varlık kiralama şirketleri gibi anonim şirketlerdir.
B. Sermaye Piyasası Kanunu Kapsamında Halka Açık Sayılan Şirketler:
Sermaye piyasası araçları bir borsada veya teşkilatlanmış diğer piyasalarda işlem görmediği halde, SPK Kanunu kapsamında halka açık sayılan şirketlerden:
-Aktif toplamı 15 milyon Türk Lirası,
-Yıllık net satış hasılatı 20 milyon Türk Lirası ve
-Çalışan sayısı 50 kişi
Ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerini tek başına veya bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte art arda iki hesap döneminde aşan şirketler bağımsız denetime tabidir.
C. Karar’a Ekli (II) Sayılı Liste Kapsamında Olan Şirketler:
Karar’a Ekli (II) sayılı listede belirtilen, Sermayesinin en az %25’i kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına, sendikalara, derneklere, vakıflara, kooperatiflere ve bunların üst kuruluşlarına doğrudan veya dolaylı olarak ait olan şirketler, Yurt çapında günlük olarak gazete yayımlayan şirketler, BTK ve EPDK’ya tabi olan şirketler, TMS tarafından devralınan şirketler, KİT ve BİT sayılan şirketler için;
-Aktif toplamı 30 milyon Türk Lirası,
-Yıllık net satış hasılatı 40 milyon Türk Lirası ve
-Çalışan sayısı 125 kişi
Ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerini tek başına veya bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte art arda iki hesap döneminde aşan şirketler bağımsız denetime tabidir.
D. Genel Denetim Kriterlerine Tabi Olan Şirketler:
Yukarıda belirtilenler dışında kalan şirketlerden yani yukarıdaki özellikli sınıfların dışında kalan normal Limited veya Anonim şirketler için;
-Aktif toplamı 35 milyon Türk Lirası,
-Yıllık net satış hasılatı 70 milyon Türk Lirası ve
-Çalışan sayısı 175 kişi
Ölçütlerinden en az ikisinin eşik değerini tek başına veya bağlı ortaklık ve iştirakleriyle birlikte art arda iki hesap döneminde aşan şirketler bağımsız denetime tabidir.
Sonuç olarak şirketinizin yeni çıkan BDDK kararına göre, Ticari Kredi sınırlamasına tabi olup olmayacağını anlayabilmeniz için, öncelikle bağımsız denetim kapsamında olma durumuna bakmamız gerekmektedir. Denetim kapsamında isek ve diğer 2 şart da varsa zaten sınırlamaya tabiyiz demektir.
Ancak burada önemli bir husus da şu anki pozisyon üzerinden yılsonundan sonra da bu kapsama girilebileceği hususudur.
Kararda bahsi geçen diğer 2 kriterin yani şirketin birincisi; YP nakdi varlıklarının ve ikincisi; Şirketin YP nakdi varlıkların TL karşılığının; aktif toplamından veya son 1 yıllık net satış hasılatından büyük olanının yüzde 10’unu aşması kuralı ise bağımsız denetim kuruluşlarınca denetimden geçirilmiş güncel son mali tablolarınız üzerinden yapılacak hesaplamalar ile belli olacaktır.
